Çalışma Alanlarımız

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

Çoğu insan hayatının bir döneminde tramvaya maruz kalmıştır ya da tramvaya maruz kalan insanlar ile karşılaşmıştır. Özellikle bizim gibi doğal afetler veya sosyal problemlerin yoğun olarak yaşanıldığı toplumlarda travma yaşanma olasılığı daha yüksektir. Araştırmalar 2 kişiden 1 kişinin travmaya maruz kaldığını göstermektedir. Ulaşılamayan ya da bir şekilde susturulmuş mağdur insanlar da düşünüldüğü zaman bu rakamın boyutu artabilecektir. Burada sözünü ettiğimiz travma, ruhsal travmadır. Tramvayı; beklenmedik, çoğu zaman normal dışı, şiddetli korku, kaygı ve çaresizlik meydana getiren durumlar veya olaylar olarak tanımlayabiliriz.

Ruhsal travmaya yol açan olaylar;

• Savaşlar
• Zorunlu göç
• Doğal afetler
• Yangın
• Ani ve beklenmedik kayıplar
• Kazalar
• Cinsel, fiziksel ya da duygusal şiddet
• Saldırı ya da tecavüz
• Çocuklukta yaşanan istismarlar gibi.

Travma Belirtileri:

• Olayı zihninde tekrar tekrar canlandırma ve aşırı bir rahatsızlık duyma
• Olayı hatırlatan yerlerden, insanlardan veya başka herhangi bir nesneye karşı kaçınma davranışı
• Umutsuzluk ve keder duyguları
• Öfke problemleri
• Ufak bir gürültü veya görüntüde kolayca irkilme
• Depresif belirtiler
• Uyku düzeninde bozukluk

Travma sonrası ilk bir ay içinde devam eden travma belirtilerine ve stres bozukluklarına “Akut stres bozukluğu” denmektedir. TSSB’nin habercisi olabileceği için böyle bir durum tespit edildiğinde dikkatle incelenmesi gerekmektedir. Belirtileri ve tedavisi TSSB’ye benzeyen bu bozukluk, tedavi edilmezse TSSB’ye dönüşebilir. Yani akut stres bozukluğu ile TSSB arasındaki temel fark travma sonrası geçen süredir.

Her travma yaşayan insan TSSB yaşamamaktadır. Ancak bazı kişiler ASB’nin TSSB’ye çevrilmesine daha yatkındır. Geçmişte farklı bir ruhsal bozukluk geçirmiş insanların veya geçmişte yakınlarında bir ruhsal bozukluk olan insanların TSSB’ye yakalanma olasılığı daha yüksektir. Yaşanılan olayın çok çaresizlik içerisinde bırakması ve aşırı korkma gibi durumlar da TSSB için risk oluşturmaktadır. TSSB uzun yıllar sürmekte ve hayat kalitesini çok olumsuz bir şekilde etkilemektedir. TSSB’li kişiler kaçınmaya ve olayı unutmaya çalışırlar ancak çoğunlukla bunda başarılı olamaz ve bir çaresizlik içerisine girebilirler. 4 yaşında yaşanan bir travma, 80 yaşına gelse de bireyi etkileyebilme potansiyeline sahiptir. Bu yüzden TSSB tanısı konulan kişilerin mutlaka tedavi görmeleri gerekmektedir.

Tedavisi

TSSB’de Bilişsel Davranışçı Terapi kullanılabildiği gibi travmalar için çok etkili olan ve bu etkisi birçok çalışmada gösterilen EMDR (Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme) terapisi kullanılabilmektedir. EMDR olumsuz anının, çift yönlü uyaran ile işlenmesi temeline dayanmakta ve çok olumlu sonuçlar alınmaktadır. Bunlara ek olarak eğer ilaç kullanılması gereken bir durum varsa ilaç kullanılabilir. İlaç kullanılmasına karar verebilecek ve ilaç kullanımını takip edecek olan da bir psikiyatri uzmanıdır. Özellikle depresyon ile birlikte görüldüğü durumlarda ilaç tedavisi belirtileri yatıştırma konusunda çok fayda sağlamaktadır.

Çocuklarda da yine çocuk psikiyatristinin kontrolünde ilaç kullanılabileceği gibi yukarıdaki terapilere ek olarak özellikle daha küçük yaşlardaki çocuklar için oyun terapisi tercih edilebilmektedir.

Unutmayın! Travmanıza esir olmak zorunda değilsiniz. Onun acı izlerinden kurtulabilirsiniz.