Çalışma Alanlarımız

Çocuklarda Uyum ve Davranış Bozuklukları

Çocuklarda Uyum ve Davranış Bozuklukları

Yetişkinler nasıl zaman zaman psikolojik problemler yaşıyorsa çocuklar da yaşamaktadırlar. Fakat çocukların yetişkinlere göre ruhsal bozukluk belirtileri, bozukluğun seyri ve tedavisi ile çok ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir. Çünkü çocuklar, küçük yetişkinler değildirler. Onları kendi içerisinde anlamak ve tanımlamak gerekmektedir. Bilişsel seviyelerini ve gelişim özelliklerini çok iyi bilmeli ve çocuk yetiştirilirken bunların bilincinde olmak gerekmektedir. 2 yaşındaki bir çocuk ile 3 yaşındaki bir çocuk arasında dahi bilişsel olarak çok farklılıklar gözlenmektedir. Eğer ki biz yetişkinlerden bu kadar farklı olan varlıkların davranış problemlerinden bahsedeceksek, öncelikle onların normal halini iyi bir şekilde tanımalıyız. Normali bilmeden anormal davranışı tanımlamak mümkün değildir.

Örneğin; bir yetişkin misafirliğe gittiğinde bağıra çağıra ortalıklarda dolansa, oyunlar oynasa buna çok da normal gözüyle bakmayacaksınızdır çünkü biliriz ki ortalama bir insan misafirliğe gittiği zaman bu tarz davranışları sergilemeyecektir. Ancak bir çocuk misafirlikte bunları yapsa, hatta üstüne birkaç bir şey de kırsa ev sahibi hoşgörü ile karşılayacaktır. Çünkü biliriz ki ortalama bir çocuk hareketlidir ve oyun oynamayı çok sever. Hatta bazen de bir şeyler kırmayı ihmal etmez. Eğer ki bu örnekteki ev sahibi ortalama bir çocuk hakkında böyle bir anlayışa sahip olmasaydı yetişkine verdiği gibi bir tepki verebilir ve yanlış bir davranışta bulunmuş olabilirdi. Bu basit örnek aslında bizlere anormal davranışı bilmenin, ön koşulunun normal davranışı bilmek olduğunu anlatmaktadır. Peki normal davranış kime göre ve neye göredir? Bu konu uzun bir konudur ve bu konu ile ilgili birçok görüş bulabilirsiniz. Ancak en çok kabul edilen ve bizim de klinik gözlemlerimizde dikkat ettiğimiz bireyin kendi yaş ve cinsiyeti ile ortalama davranışlara sahip olmasıdır.

Örneğin; 7 yaşındaki erkek bir çocuğun dikkatinin ne düzeyde olduğunu anlayabilmek için standartlaştırılmış dikkat testleri kullanılacaktır. Bu testler her yaş ve cinsiyetin ortalama davranışını ve performans skorunu hesaplamaktadır. Bu hesaplama da gerçekten o yaştaki ve cinsiyetteki çocuklara uygulama yapılarak belirlenmektedir. Belirli istatistiki işlemler ile bir ortalama elde edilmektedir. Bu örnekteki 7 yaşındaki çocuk da 7 yaşında ve erkek çocukların ortalaması ile karşılaştırılacaktır.

Çocuklar, çok çeşitli nedenlerle ruhsal bozukluk yaşayabilirler. Aile içerisinde yaşanan sorunlar, yanlış ebeveyn tutumları, savaş veya zorunlu göç gibi çevresel şartlar, genetik yatkınlık, travma yaşantıları, akademik ve okul problemleri gibi nedenler çocukların ruh sağlığını etkilemektedir. Fakat çocuklar, yetişkinler kadar iç görü sahibi değillerdir. Bir sıkıntısı olduğunu ve bu yüzden ruhsal olarak kendini iyi hissetmediğini, bir yetişkin gibi detaylı bir şekilde anlatamaz. Ancak bunları farklı şekillerde ifade eder. Bizler ise o işaretleri bilmeli ve bir sorun olduğunu anlamalıyız. Klinik olarak bunları anlamanın belirli testleri ve yöntemleri bulunmakla beraber dışarıdan gözlemlenebilecek davranışlar ile de bir öngörümüz olabilir.

Bazı çocuklar bu belirtileri çok belli ederler ve onlara çoğunlukla “sorunlu çocuk” olarak bakılmaktadır. Bu çocuklar ruhsal sıkıntılarını öfke ve saldırganlık ile ifade etme eğilimindedirler. Başları okulda, evde veya farklı alanlarda bol bol derde girer. Başka bir çocuk içine kapanarak bunu ifade edebilir. Bir başkası bebeksi davranışlar sergileyebilir. Alt ıslatma, parmak emme, tırnak yeme, tik bozuklukları gibi işaretler veren çocuklar da vardır. Aslında içine kapanık sessiz bir çocuk ile saldırgan bir çocuğun altta yatan benzer sorunları olabilir. Her ikisi de masumdur ve iç çatışmasını ancak bu şekilde ifade edebilmektedir. Belirtinin ne şekilde çıkacağında da yetiştirilme  tarzı, mizaç, genetik gibi faktörler etkili olmaktadır.

Parmak emme, saç koparma, okuldan kaçma, çalma davranışları, saldırgan davranışlar, karşıt gelme bozukluğu, tırnak yeme, tik bozuklukları, enürezis-enkoprezis, öfke patlamaları, toprak yeme, sık yalan söyleme, uyku bozuklukları, yeme bozuklukları, çekingenlik, ateşle oynama, evden kaçma gibi birçok uyum ve davranış problemleri görülebilmektedir.

Tedavisi:

Çocukların psikolojik bozukluk tedavisinde en etkili yöntem oyun terapisidir. Çocukların iç görüleri az olduğu için kendilerini yetişkinler kadar iyi ifade edemezler. Bu nedenle onların ruh dünyasına girebilmek için bazı araçlara ihtiyacımız vardır. Çocuk denince, en iyi aracın ne olduğu hepimiz biliriz. Oyuncaklar ve oyun. Oyun terapilerinin birçok türü olmakla beraber en yaygın olan oyun terapilerinden birisi yönlendirmesiz olan çocuk merkezli oyun terapisidir. Çocuklardaki birçok problem için kullanılabilir. Bunun yanında çocuklar için bilişsel davranışçı terapi de kullanılabilir. Bazı vakalarda ise çocuk psikiyatristi tarafından ilaca da başvurulabilmektedir.